نگاهى گذرا به زندگى و آثار استاد شهيد مرتضى مطهرى

(1399 ـ 1338 هـ.ق)

ولادت

شهيد مطهرى، در سيزدهـم بهمـن مـاه 1298 هـ.ش مطـابق بـا سـال 1338هـ.ق در شهرستـان (فريمان) استان خراسان در يك خانه اصيل و نجيب و روحانى ديده به جهان هستى گشود. پدرش عالـم بزرگوار آيت الله شيخ محمد حسيـن مطهرى يكي از مبلغين ديـن مبيـن اسلام بود. دروس ابتدايى را نزد پدر بزرگـوار خـود آموخت.

تحصيلات

سال 1311 هـ.ش در حالـى كه بيـش از 12 سال نـداشت جهت فراگيرى علـوم اسلامى عازم شهر مقدس مشهد شد، در طـول اقامت پنج ساله در حـوزه علميه مشهد تـوانست منطق، فلسفه، حقوق اسلامى، ادبيات عرب و بخشى از ديگر از علوم اسلامى را به خوبى فراگيرد.

در سال 1315 هـ.ش بـراى تكميل تحصيلات به قـم هجرت نمـوده تا از محضر اسـاتيـد و مراجع بزرگـوار جهان تشيع بهره مند گردد. در آن زمان حوزه علميه قـم به وسيله علماى عاليقدر چـون آيت الله العظمى صـدر اداره مى شـد. او در يك حجره محقر و كـوچك زندگـى مـى نمـود، با ورود به حوزه درس حضرت امام خمينى (ره) در سال 1319 هـ.ش فصل جديدى از زندگانى استاد آغاز مـى گردد. او تـوانست به مدت 12 سال خـوشه دانـش و فلسفه و عرفان از محضر ايـن استاد فرزانه بچيند.

اساتيد شهيد مطهرى

1 ـ آيت الله محمد تقى خوانسارى

2 ـ آيت الله سيد محمد حجت

3 ـ آيت الله سيد صدر الدين صدر

4 ـ آيت الله محقق داماد

5 ـ آيت الله ميـرزا مهدى آشتيـانـى

6 ـ آيت الله حـاج آقـا حسيـن بـروجـردى

7 ـ آيت الله ميـرزا علـى آقـا شيـرازى

8 ـ آيت الله علامه طباطبايى

9 ـ آيت الله سيد احمد خوانسارى

10 ـ آيت الله محمـد رضـا گلپـايگـانـى

11 ـ رهبـر راحل انقلاب امـام خمينى (ره)

شهيـد مطهرى در سالهاى سياه 56 ـ 43 هـ.ش با حضـور گستـرده در دانشگاه ها و تدريـس و ايراد سخنرانيهاى متعدد در تربيت انقلابـى جـوانـان نقـش بسيـار مـوثـرى ايفـا نمـود.

ويژگيهاى اخلاقى

قلـم و بيـان از تـرسيـم شجـاعت پـايمـردى ديانت و درنهايت رسيدن به قله رفيع شهادت بزرگ مردى چـون آيت الله مرتضـى مطهرى و نقش حيات آفريـن ايشان در ابعاد گوناگون به ويژه در بعد فرهنگى عاجز و قاصر است. چرا كه او از مزرعه بهار سرشارتر و از سپيـده صبح روشـن تر و از ديده خورشيد بيدارتر است او آموزگارى بـود كه تـا به ابـد مـوج نـورش پشت سيـاه ظلمت شب را خـواهـد شكست.

راه او پيوسته روشنگر بزم محفل عاشقان راه تـوحيد خـواهد بـود. با شهادت او روز معلـم در جمهورى اسلامـى ايران تـولد يافت. آرى او معلم بـود معلـم فداكار و دلسـوخته آن چه را كه خـود آموخته بـود با سخاوتمندى به ديگران آمـوخت بذر ايمان را در دلها تشنه حقيقت افشانده، روح مستعد را صيقل داده خـواب غفلت را از قلـوب جاهلان به دور ساخته و حياتـى تازه در كالبـد زمان و مكان دميد.

در لحظه لحظه حيـات پـربـارش، بـا هـر كجـى و انحـراف و انـديشه هاى ناخالص مبارزه كرده بـود، تـوانست با بيانـى در غايت شيوايى كه حاصل سالها تدريس در حـوزه و دانشگاه و تماس با اقشار مختلف مـردم از طـريق منبـر و خطابه بـود به جامعه و نسل جـوان تشنه و جـويـاى حقيقت عرضه كنـد.

بزرگتـريـن خـاصيت شهيـد حمـاسه آفـرينى است، لذا اسلام هميشه نيازمند به شهيد است، چـون هميشه نيازمند به حماسه آفرينى است.

حيات او در حقيقت سراسـر سازنـدگـى بـود كه به دو مرحله تقسيـم گـرديـد: ساختن خـود و ساختـن جامعه. مطهرى معلـم اخلاق و تقـوا بـود و دلش به اسلام مى سوخت و هميشه در فكر پيشرفت اسلام در اقصى نقاط كشور بـود، او كه در اسلام شناسى و فنـون مختلف اسلام و قرآن كريـم كم نظـير بـود، عمـر شريف و ارزنـده خود را در راه اهـداف مقـدس اسلام صـرف كرد.

تاليفات

شهيـد مطهرى حـدودا از سـال 1325 هـ.ش قلـم به دست گـرفت و در زمينه هاى مختلف فلسفـى، اجتماعى، اخلاقـى، فقهى، تـاريخـى آثـار زيادى از خـود به جاى گذاشت.

اينك فهرست اجمالى از آثاراستاد شهيد را بيان مى كنيم:

1 ـ علل گرايش به ماديگرى

2 ـ سيرى در نهج البلاغه

3 ـ انسان و سرنوشت

4 ـ داستان و راستـان (2 ج)

5 ـ نظام حقوق زن در اسلام

6 ـ مساله حجاب

7 ـ خـدمات متقابل اسلام و ايران

8 ـ قيام و انقلاب مهدى (عج) از ديدگـاه فلسفـه تاريخ

9 ـ نهضت هاى اسلامـى در صـد ساله اخير

10 ـ انسان و ايمان، جامعه و تاريخ، جهان بينى تـوحيدى ـ وحى و نبـوت، انسان در قرآن، زنـدگـى جاويـد يا حيات اخروى

11 ـ عدل الهى

12 ـ گفتـارى دربـاره جمهورى اسلامى

13 ـ كتاب سوزى ايران و مصر

14 ـ ده گفتـار

15 ـ بيست گفتـار

16 ـ امـدادهـاى غيبـى در زنـدگـى بشـر

17 ـ جـاذبه و دافعه على عليه السلام

18 ـ آشنايـى با قـرآن

19 ـ آشنـايـى بـا قـرآن (تفسيـر سـوره هـاى حمـد و بقره)

20 ـ گفتارهاى معنوى

21 ـ احيا تفكر اسلامى

22 ـ هدف زندگى

23 ـ انسان كامل

24 ـ جهاد و مـوارد مشـروعيت آن در قرآن

25 ـ اسلام و مقتضيات زمان

26 ـ حق و بـاطل (به ضميمه احيـاء تفكـر اسلامـى)

27 ـ حماسه حسينى 3 جلد

28 ـ مجموعه گفتارها

29 ـ سيره نبوى

30 ـ تكامل اجتماعى انسان

31 ـ پيـرامـون انقلاب اسلامـى

32 ـ آشنـايـى بـا علـوم اسلامـى (4ج)

33 ـ تعليم و تربيت در اسلام

34 ـ شرح منظومه (2 ج)

35 ـ ماهيت نهضت امام حسين (ع)

36 ـ مقالات فلسفى

37 ـ ختم نبوت

38 ـ اخلاق جنسى

39 ـ ولاهـا و ولايتها

40 ـ پيامبر امى

41 ـ الغدير و وحدت اسلامـى

42 ـ مشكل اساسى در سازمان روحانيت

43 ـ خـداى جـان و جهان

44 ـ جهان بينـى الهى و جهان بينـى مـادى

45 ـ سير فلسفه در اسلام

46 ـ پاورقـى بر اصـول فلسفه و روش رياليسـم تاليف مرحـوم علامه طباطبايى

47 ـ التحصيل بهمن يار، استاد ايـن كتاب را تصحيح و بر آن تعليق زده اند.

48 ـ انسان و فطرت

آثار استاد محدود به موارد فـوق نبـوده و ذكر نام همه مكتـوبات در اين مختصر ميسر نيست.

نظرات شخصيت هـا

امام خمينى (ره):«مطهرى فرزندى عزيز براى مـن و پشتوانه اى محكم براى حـوزه دينى و علمى و خدمتگزارى سـودمند براى ملت و كشور بـود او در عمـر كـوتـاه خـود آثار جاويـدى به يادگار گذاشت كه پـرتـوى از وجـدان بيـدار و روح سرشار ازعشق او به مكتب بـود.»

حضـرت آيت الله خامنه اى:« كمتر كسى و كمتـر انديشمندى را ماننـد استاد شهيد مطهرى مـى تـوان يافت كه با ايـن ظرفيت فكرى و روحـى مشغول به كار باشد. هر سخنرانـى ايـن شهيد عزيز را مـى تـوان به عنـوان يك كار تخصصـى و پـرمايه دانست. لذا شايسته است بـر روى مبانـى فكرى و خط فلسفـى ايشان كارهاى زيادى بشـود.»

علامه طباطبايى: «مرحـوم مطهرى يك هـوش فـوق العاده اى داشت و حرف از او ضايع نمى شد. حرفـى كه مى گفتيـم مى گرفت و به مغزش مى رسيد. علاوه بر مساله تقـوا و انسانيت و جهات اخلاق كه انصافا داشت. يك هوش فراوانى هـم داشت و هرچه مى گفتيـم هدر نمى رفت. مطمئن بودم كه هدر نمى رود.»

شهيـد آيت الله مـدنـى: «چشمـان مطهرى، هميشه بـراى شهادت در راه الله گـريـان بـود و عاقبت به ايـن آرزو رسيـد.»

شهادت

نسيم جان بخش و عطر آگيـن شهادت قبل از نيل به فوز اكبر و لقاى دوست به مشام استاد عاليقـدر رسيده و بـوسه بر لبانـش زده و او را سرمست كـرده بـود. سـرانجام 12 ارديبهشت ماه 1358 هـ.ش فـرا رسيـد، بعد از برگزارى جلسه حـدود ساعت 10/5 نيمه شب به همـراه مهنـدس كتيـرايـى از منزل دكتـر سحابـى خارج مى شـود، دست جنايتكار استكبار جهانـى از آستيـن گروهك مزدور (فـرقان) بيرون آمده و آن اسـوه فضيلت و تقوا و سمبل شرف و آزادگى را به خون خويـش آغشته مى سازد. روز پنجشنبه سيزدهـم ارديبهشت از جانب رهبـر فقيـد انقلاب عزاى عمـومـى اعلام مـى گردد و پيكر پاك آن فيلسفـوف عاليقـدر در ميان حزن و اندوه فروان مردم تهران و قـم تشييع و در حـرم مطهر حضرت معصـومه ( سلام الله عليها) نزد آرامگاه استاد شيخ عبدالكريـم حايرى به خاك سپرده مـى شـود.

 

(1399 ـ 1338 هـ.ق)

ولادت

شهيد مطهرى، در سيزدهـم بهمـن مـاه 1298 هـ.ش مطـابق بـا سـال 1338هـ.ق در شهرستـان (فريمان) استان خراسان در يك خانه اصيل و نجيب و روحانى ديده به جهان هستى گشود. پدرش عالـم بزرگوار آيت الله شيخ محمد حسيـن مطهرى يكي از مبلغين ديـن مبيـن اسلام بود. دروس ابتدايى را نزد پدر بزرگـوار خـود آموخت.

تحصيلات

سال 1311 هـ.ش در حالـى كه بيـش از 12 سال نـداشت جهت فراگيرى علـوم اسلامى عازم شهر مقدس مشهد شد، در طـول اقامت پنج ساله در حـوزه علميه مشهد تـوانست منطق، فلسفه، حقوق اسلامى، ادبيات عرب و بخشى از ديگر از علوم اسلامى را به خوبى فراگيرد.